Selam;esenlik,barış kaynaşma,muhabbet ülfet ve Müslümanlar arasında sevginin ve peygamberimize bağlılığın bir nişanesi ve sevgi aracı olan bir duadır.Selamlaşma Peygamber Efendimizin biz inananlara bıraktığı en güzel sosyal muhabbeti tesis edecek bir sünnettir.
?Ayetlerimize inanlar sana geldikleri zaman onlara şöyle söyle :Selamun aleykum ketebe rabbukum ala nefsihi?r rahme ? Rabbiniz rahmeti kendi üzerine farz kıldı?.(En?am54)
Yukarıdaki Ayet-i Kerimede verdiğimiz selamlaşma ile ilgili ayette yüce rabbimizin dahi biz inananları selamladığını müşahede ediyoruz.insanı insan yapan değerler bütünü olan İslam dininin sahibi yüce yaradan her konuda olduğu gibi selamlaşma ile ilgili kurallar koymuştur.
?Bir selam ile selamlandığınız zaman, sizde ondan daha güzeli ile selamlayın;yahut aynı ile karşılık verin.?(Nisa :86 )
Bu ayetten şunu öğreniyoruz ; Müslümanlar arasında beşeri münasebetleri geliştiren birbirlerine esenlik, barış, kardeşlik dileklerini sunmanın aracı olan selamı verip alacağımız zaman bir takım şartlarının olduğunu gelişi güzel olmadığını öğreniyoruz.
Selamun aleykum derken,Allahın selamı sizin üzerinize olsun,yani Allah sizi her türlü musibetlerden, istikametsizlikten ,kazadan korusun demesi;diğerinin ise vealeykumu?s-selam ve rahmetullahi ve berakatuh;yani ?Allahın rahmeti ve bereketi sizinde üzerinize olsun?diyerek birbirlerine yaptıkları güzel bir duadır. İşte islam?ın güzelliği ve bugünün insanının birbirlerine selam vermekten bihaber olduğu modern insanın sosyal yapısı beşeri ilişkileri ortadadır.halbuki bundan 1430 yıl öncesinde yüce rabbimiz Müslümanlar arasında böyle güzel beşeri münasebetleri ,muhabbeti devam ettirecek kanunlar koymuş biz insanların saadetinizin reçetesini belirlemiştir.sizlerinde malumunuzdur ki bugünün modern insanı tanımadığına selam şöyle dursun yere düşeni dahi görmemezlikten gelip yoluna devam etmektedir.
Bugünün Müslümanlarının yani bizler bir öz eleştiri yapacak olursak; tanımadığımız kişilere selam verip vermeme konusunda tereddüt ediyoruz;acaba bizi yadırgarlar mı ne derler diye selam vermekten kendimizi alıkoyuyoruz.Hani mü?minler Allah Tealanın Kuran ayetinde belirttiği gibi bir vasfa sahiptik.işte o vasıf;? o müminler ki kınayıcıların kınamasından korkmazlar.?
Buradan anlamamız gereken tanıdığımız tanımadığımız mü?minlere selam vermemiz gerektiğidir.Bir sahabi,Hz. Peygamberimize:?islamın hangi işi daha hayırlıdır.?:yemek yedirmen,tanıdığına tanımadığına selam vermendir.diye buyurmuşlardır (Ebu davud,edeb,142 )
-?İman etmedikçe cennete giremezsiniz;birbirinizi sevmedikçe,olgun bir imana sahip olamazsınız.size yaptığınız taktirde birbirinizi seveceğiniz;bir şeyi haber vereyim mi?Aranızda selamı yayınız .?Şüphesiz ki, Allah katında insanların en hayırlısı, önce selam verendir?(Ebu davud,edeb144 )
Bunca bu yazılanlardan sonra selamlaşmanın hükmünü ele alacak olsak ;selam vermenin sünnet,selama icabet etmenin ise vacib olduğunu söyleyenler olduğu gibi farz ve farzı kifaye olduğuda söylenmiştir.
Adabı nasıl olmalıdır?
?Küçükler büyüklere, arabalı olanlar yaya olanlara,yürüyenler oturanlara,arkadan gelenler öndekilere,az olan gurup çok olan guruba selam vermelidir.? Kalabalık bir ortamda bir kişinin verdiği selamı topluluktan birinin almasıyla sorumluluğun kalkıp kalkmamaması konusu tartışmalıdır.İmam-ı azam Ebu Hanife ye göre topluluktan her biri ayrı ayrı selamı alması gerekir der.
Gayr-i Müslimlere selamın verilmesi konusunda fikir beyan edenler olduğu gibi bunun tam aksi fikir beyan eden İslam alimleri de olmuştur;lakin çoğunluğa göre selam verilmez;şayet onlar selam verirlerse?ve aleykum (size de olsun)şeklinde karşılık verilmesini uygun görürler.(Müslim,selam,6)
Ev halkına selam verilmesi konusunda; peygamberimiz :?Evlere girdiğiniz zaman,Allah tarafından mübarek ve pek güzel bir yaşama dileği olarak kendinize selam verin.?ki sana ve ev halkına bereket olsun.?
Fitne ve fesat vb. gibi durumlar yoksa kadınlara özellikle yaşlı kadınlara da selam vermekte bir sakınca yoktur.
Şimdi bütün bu anlatılanlardan sonra hangi durumlarda selam verilmeyeceğini görelim:Günaha sebep olan veya günahla meşgul olan,Allahın ve resulünün hoşlanmadığı ortamlardaki insanlara selam verilmeyeceğini söyleyebiliriz;selam verilmesi durumunda o ortamı meşrulaştırma söz konusudur. Dolaysıyla İslam?ın toplumdan izale etmek istediği kötü fiilleri veya o fiilleri işleyenlere bir yaptırımı olsa gerek ,selam vermeme?.
Namaz kılanlara,Kur?an okuyanlara,Cuma hutbesi dinleyenlere,yemek yiyenlere,ezan okuyanlara dua edenlere,tuvalette olanlara selam verilmez.
Sonuz olarak ;selam Müslümanlar için bir nişandır, vazgeçilmez bir sünnettir.selam vermemek doğal olarak peygamberimize tabi olmamayı ona karşı gelmeyi onun safında olmamak demektir.
Yüce Allah biz inananları peygamberimizin yolundan onun koyduğu sünnet-i seniyyeden ayırmasın.
Hakkı GÜLTEKİN
