Erzurum’da “Sana bir çift sözüm var”, “Bir çift söz söyledim” sıkça kullanılan kalıplaşmış söz öbeği yani deyim vardır. Bu deyimde anlatılmak istenen; en son söylenecek sözü ifade etmek için kullanılır. Vasiyet, ölüme yaklaşan insanın yazarak ya da sözlü olarak yapılmasını istediği şeydir. Bu istenen şey yazıya geçirilerek kayıt altına alınmışsa vasiyetname adını alır. Vasiyetlerimiz genelde yaşanmış hayatın bizde bıraktığı izlerdir. Hayatı yeni yaşayacaklara bırakılması istenen isteklerdir. İlahi Kitapları birer vasiyetname olarak düşünmemizde bir sakınca yok sanırım. Yine Tanrı Elçileri ve devlet adamlarının halkına bıraktığı nutuklar birer vasiyetnamedir. Hz. Musa’nın On Emri, Hz İsa’nın Zeytin Dağı’ndaki nutku, Hz Muhammed’in Veda Hutbesi, Bilge Kağan’ın Orhun Abideleri, Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi buna en güzel örneklerdir. Ancak her insanın yaşadığı olaylar ve olgular kendi tekliğini ifade eder, yine de genel vasiyetler her zaman işe yaramıştır, yarayacaktır. Büyük Selçuklu Ülkesinde 932 yılında Rey kentinde doğduğu sanılan, 1030 yılında vefat eden filozof İbn Miskeveyh, önce kendine sonra insanlığın aklına, ruhuna, vicdanına ve nefsine hitap ederek “bir çift sözüm var” anlamında vasiyetini/ahitnamesini yazar. İbn Miskeveyh’in on beş maddelik vasiyeti işimize yarar umuduyla sizlerle paylaşmak istedim. 1-İnançlar konusunda hakkı batıla, konuşmalarda doğruyu yalana, iş ve eylemlerde ise iyiyi kötüye tercih etmek. 2- Mutluluk duygusuyla yaşamanın her zaman özgür iradeyle gerçekleşeceğini bilmek; kişi ile nefsi arasında daima bir savaş bulunduğu için sürekli ve çokça mücadele etmek. 3- Yasaya/şeriata sıkıca bağlanmak ve görevlerini yerine getirmenin gereklerini kabullenmek. 4- Yerine getirinceye kadar verdiğim söze bağlı kalmak ki, bunun ilki şanı Yüce Allah ile aramdaki sözdür. 5- Laubaliliği terk edip insanlara fazla güvenememek. 6-Güzeli başka bir şey için değil, güzel olduğu için sevmek. 7- Nefis konuşmak istediği zaman, akla danışıncaya kadar susmak. 8- Kazanılan davranışı, umursamazlıkla kaybedilmemesi için meleke yani alışkanlık haline gelinceye kadar korumak. 9-Doğru olan her şeye cesaretle girişmek. 10- Ömürden ibaret olan zamanın, onun başka şeyde değil, önemli işlerde kullanmak için üzerine titremek. 11- Ölüm ve fakirlik korkusunu terk edip yapılması gerekeni yapmak ve üşengeçlikten vazgeçmek. 12- Etkisinde kalmamak ve karşılık vermemek için kötü ve kıskanç kimselerin sözüne aldırış etmemek. 13- Yerine göre zenginliği, fakirliği, değersizlik ve âlicenaplığı gönül hoşnutluğuyla karşılamak. 14-Ruhi çöküntüyü azaltmak için sağlıklı iken hastalığı, sevinçli iken tasayı ve huzurlu iken öfkeyi hatırlamak. 15- Güçlü ümit, iyi bir beklenti ve yüce Allah’a güven duygusu içinde bütün varlığıyla O’na yönelmek. Bizler de elimize kalem alsak acaba nasıl bir vasiyetname yazarız. İnsanlığa bırakmak istediğimiz “bir çift sözümüz" ne olur?
Haydi, dostlar bizler de birer vasiyetname denemesi yapalım. |
