Yazımın başlığını Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi dostum ve hocamız Prof. Dr. Ömer Özden'in bir solukta zorlanmada okuyacağınız akıcı bir üslupla kaleme aldığı Dergâh yayınlarından çıkan "Erzurum'da Ramazan" adlı eserinin adından aldım.
Kitap 199 sayfa, 22 başlıktan oluşmakta. Başlıklarda temel konular: Erzurum'da ramazana hazırlık safhaları, ramazan ayı orucuna başlama gününün tespiti, hatim geleneği, teravih, sahur, yardımlaşma, iftar saatini bekleme, ramazan pidesi, top sesleri, çeşmeler, çay, çocukların durumu, iftar sofraları, ramazan şakaları, ramazan eğlenceleri, kadir gecesi, itikâf, şerefe, arafa ve arafalık, bayram ve bayram gelenekleri. Her başlığın altında doyurucu bilgiler yer almaktadır.
Eser, birçok kişilerle teke tek görüşülerek yaşanmış tecrübelerden de yararlanılarak yazılmış. Tam da ramazanda dost meclislerinde ve ailecek okunacak bir eser. Dost meclisleri ve ailecek okunacak bir eser dememin nedeni, her eser toplu yerde okunmaz ve sohbete neden olmaz. Ancak bu tür eserler kısa başlıklarla yazıldığından okunur ve sohbete neden olur. Bir başlık okunur ve herkes yorulmadan dinler. Mecliste geçmiş güzel günler anılır, herkes özellikle de genç kuşaklar bir şeyler öğrenir, hoşça vakit geçirilmesine vesile olur.
Şehirler insana ancak hatıralarıyla, kültürleriyle güzellikler katar. İnsanı erdemli kılan aile, sokak, köy ve kent anılmaya ve yaşanmaya değerdir. Ramazanda bir birimize kattığımız bu erdemli davranışları keşke diğer zamanlarda da devam ettirebilsek.
Ramazan ayı üzerine Erzurum'un din bilginleri ve tasavvuf erenleri tarafından çokça şiirler yazılmış bir aydır. Özden hocamız da Alvarlı Efe'nin Ramazan üzerine yazdığı şiirleri toplamış, kitaba bir ek yapmış. İyi de etmiş.
Efe, insanın incitilmemesini şu mısralarla ortaya koyar:
Hazer kıl kırma kalbin kimsenin canını incitme
Esir-i gurbet-i nalan olan insanı incitme
Tarik-i aşkda bi-çare-yi hicranı incitme
Sabır kıl her belayı hane-yi Rahman'ı incitme
Felekte hâsılı insan isen bir canı incitme
Günahkâr olma fahr-i âlem-i zi-şanı incitme
Yine Naim Hoca'nın sıkça okuduğu Alvarlı Efe'nin "Sakın incitme bir canı/Yıkarsın arş-ı Rahman'ı" redifli şiiri kitapta yer almış. Ben bu şiirin iki kıtasını sizlerle paylaşmak istedim.
Kimsenin gönlünü kılma
Sakın harama el vurma
Bir ferdin aybını görme
Günah meclisinde durma
Sakın incitme bir canı
Yıkarsın arş-ı Rahman'ı
İhtiyara eyle hürmet
Sabilere kıl merhamet
Misafire sarf et nimet
Allah'tan istersen rahmet
Sakın incitme bir canı
Yıkarsın arş-ı Rahman'ı
Bu güzellikleri paylaşmak için kitapla tanışmanızı salık verir, Ramazanınızı kutlar, selam ederim.
Hazer; zarar verebilecek şeyden kaçınma.
Nalan; İnleyen, sızlayan, figan eden.
