Farabi (m.870-950) Siyasetü-l Medeniyye /Medeni Siyaset adlı eserinde demokrasi çeşitlerini açıklar ve halkın nasıl bir tür demokrasi istediğine cevap arar.
Demokrasinin en zayıf yönü hakkın, hakkaniyetin, adaletin ve vicdanın sesine değil, halkın sesine kulak vermesidir. Halkın sesine kulak verme ilkesi, demokrasinin vazgeçilmez ilkesidir. Halkın sesi hakkın sesi midir? Yoksa daha aşağı düzey bir ses midir?
Halk hangi sese kulak verir ve ne ister?
“Halk, erdemli insanlar tarafından yönetilmek istemez ve erdemli olmaya karşı çıkar.”
Farabi’nin eserinde bu cümlenin tam ifadesi şöyledir: “Demokratik devlette, erdemli bir devlet başkanı bulunur da yurttaşları mutluluk yönüne yöneltmek ve onları mutluluğa ulaştırmak için gerekli fiilleri belirlemek ve onların daha ahlaklı olmaları için ilkeler koymak isterse halk buna karşı çıkar. Halk, erdemli insanlar tarafından yönetilmek istemez ve erdemli olmaya karşı çıkar. Çünkü onlar zevk, zenginlik, sapkınlık, yoldan çıkmışlık ve cehalet gibi kendi arzu ve isteklerinin elde edilmesini kolaylaştıran, onları elde etme yolunu açan ve onları koruyan bir başkan isterler. Bu yüzden onlar erdemli kişilerin başkanlığına karşı çıkarak bu başkanın başkanlığını tanımazlar. Eğer böyle bir başkan yönetimde bulunursa ya mevkisinden uzaklaştırırlar ya öldürürler ya da başkanlığını çekişmeli durumda bırakırlar.”
Eski evrakları karıştırırken Kayserili bir dostum ve ağabeyim rahmetli Muzaffer Tok’un köşe yazısında yayınladığı Mehmet Çınarlının bir şiirini sizlerle paylaşmak istedim.
ONLAR
Sustuk sabırla, her şeyi söylettiler bize,
Sevdikçe, nefret etmeyi öğrettiler bize,
Bir silkinişle ülkeye peygamber oldular,
Çektik, bütün günahları yüklettiler bize,
Bin bir düzenle saygıyı, imanı öldürüp,
İnkârı, kini, şüpheyi devrettiler bize,
Kaynarken ortalıkta cehennem kazanları,
Cennet, barış masalları dinlettiler bize,
Bizsiz ayakta durmaya yetmezdi güçleri,
Her gün bizimle güçlenerek yettiler bize.
