Ayaz Paşa Mahallesinin sınırları içerisindeki önemli bir yerde karşılıklı dükkanların dizildiği eski bat pazarıdır.
Tomris Alpağut’un,Beyaz Saray isimli binasından başlayan ve alt başa kadar uzanan bölümü Ayaz Paşa Mahallesine aittir.
Eskiden burası yar ve tepeymiş,üst kısımda at meydanı ve yukarısında ise sebze ve meyvenin satıldığı meydan bulunmaktaymış.
eski bat pazarının yerinin imara açılmasıyla, Memduh Keskin , Asım bey ve Ahıskalı Hayrettin bey sıralı dükkanlar, dedem Münir Alpağut ise Emek Palas Otelini yapılmış.
Emek Palas o günün şartlarında şehrin en lüks oteli sayılmaktaymış.
Eski bat pazarında; eski ev eşyası alıp satan Oturakçılar ile Elbiseciler,Manifaturacılar,Terziler,Halı kilim alıp satanlar çoğunluktaydı.
Daha sonra yastıkçılar çarşıya gelmeye başladılar,Masa ve sandalyeyi ilk getiren ise Kasım Aslan olmuştu.
Bat pazarının alt başında mülkiyeti Hulusi Korukçuya ait Şampiyon Otel ve Gazinosu bulunmaktaydı.
1950’den önce burada Karslı Dursun’un işlettiği içkili lokanta bulunuyormuş.
Gazinonun altındaki dükkan da Manifaturacı Hacı Mesut Atalar’ın dükkanı vardı.
Buradan yukarı Manifaturacı Hacı Kazım Kocaman’ın, Terzi Malatyalı İbrahim efendinin ,Diyarbakırlı Mehmet’in,elbiseci Hamdullah ve Kemal Boynukalın’ın,elbiseci Ömer Domak’ın,Elbiseci Ali Remzi Okumuş’un,Elbiseci Sırrı Teleke’nin,elbiseci Sadrettin Sever’in dükkanlarından sonra Emek Palas Oteli gelirdi.
Emek Palas Otelinin altında altı adet dükkan vardı.
Otel bir zaman dayım Turgut Alpagut tarafından işletilmiş dedemin vefatından sonra kiraya verilmişti.
Köprüköylü Hafiz emi oteli bir müddet işletmişti,Otelin ve çarşının çaycısı da Nurettin emiydi.
Otelin altındaki dükkanlarda terzi Nurettin ve Fahrettin Kömeç,elbiseci Celal Örenli,kunduracı Ömer,Elbiseci İhsan Sever,Mehmet Sonsaat (elbise İmalatçısı),Laçin Dağ (Elbiseci) Sadi Çalıyurt vardı. Daha sonraları Emek Palasın altına Yıkılganlar,elbiseci Yavilioğulları,Vehbi Sever’gil gelmişlerdi.
Emek otelinden sonra Hüseyin Ahlat(Osman Ahlat’ın babası elbiseci),İbrahim İğdebeli (Terzi),Sıtkı Yeltekin Elbiseci,Kor Münir (halı,kilim),Berber Ahmet (Halı,Kilim),Asım Balkar (Sarrafiye),İdris Gültepe(Elbiseci),Mehmet Halıcı,(Halı kilim),Tenekeci Mehmet, Yavuli Hoca,Hakkı Çelikbilek (Mobilya),Lütfü Silahtarlar (Manifatura),Rıfat Hınıslı (Yazıhane)Vefa Acar ve ortağı Nihat Şahin (yastık ve iplik imalatı),Şeref- Nihat Yargılı (Elbiseci) iş yapardılar. Otelden sonra ,elbiseci ve terzi Ercüment Susam, ev eşyası alıp satan Münir Alyap,sarraf İbrahim efendinin iş yerleri vardı.
1936yıllarında ,eski bat pazarında Kemaliye Mescidi ile Beyaz Saray arasında boş bir arsa mevcutmuş Bu boşlukta barakalarda ve sergilerde ticaret yapan küçük esnaf bulunmaktaymış.
Sergici esnafının bir kısmı da daha aşağıda bankaların olduğu mıntıkada bulunurlarmış
Terzi Vehbi,Bezzaz Abdurrahman emi,Kunduracı Camış Mehmet,Ayakçı Kor Hacı,Ayakçı Ali Rıza Teleke,Bezzaz Sucu Mehmet,Bezzaz Eşşekçi Mehmet,Kahveci Fahri,Hurdacı Kürt Ziya,Hurdacı İmam Ahmet,Ehramcı Osman,Omuzcu Holli Şeref,Terzi Rıza Masat,Terzi Nusret,Terzi Vehbi,Terzi Sagıp,Terzi Şakir,Elbiseci Reşat sedalı,Elbiseci Kemal Kaya,Şemsiyeci Şükrü Balkaya,Terzi Kemal Balkaya,Elbiseci Fahri emi,Elbiseci Süleyman Ballı,Elbiseci Vehbi –Nusret Sever,Elbiseci Muhittin,elbiseci Zakir Özkorucuk,Ayakçı Namık emi,Elbiseci Limoncu Mehmet,Tellal ağalı,Elbiseci Topal şaban,Elbiseci Kürt Derviş,Kunduracı Durak,Hurdacı Hamza emi,Terzi Asef,Elbiseci Mehmet Yıkılgan,Hurdacı Sabri Dağ,Hurdacı İzamet emi,Kor Durak ve Yakup emi bu esnaflardan akılda kalanlardır.
Hoppikli Agah (Manifatura),Terzi Nihat Çöğender,Ali Domak (Elbiseci),Kunduracı İdris,Necmettin Ecevit (Konfeksiyon),Sadık Alyap (Elbiseci),Hamit Algül (Terzi), Kadir Kocaman,Yemenici İdris emi.Şevket Akyol (Elbiseci),Siret Emi (Koşum takımı satan), Oturakçı Muğdat,Oturakçı Agah,Miktat Özsaraç (Elbiseci), Mitat Kitapçı (Elbiseci),Ehramcı Agah (Manifatura),Rüştü Ekrek Elbiseci),Tevfik Özgenç( Elbiseci),Yakup Susam Elbiseci), Kunduracı Feyzullah emi ,Sıddık Namlı (Terzi),Kurnuç Ahmet (elbise tamircisi),Bezzaz Ahmet, Hüseyin Ahlat (Elbiseci ), Yeltekin,Kaşıkçı Arif (tahta kaşık,kepçe satan),Şükrü Efendioğlu (Tahta kaşık,kepçe),İrfan Emi (Eski karyola tamir eden),Etem Efendi (Müzayede Malı alıp satan),Reşat Efendi (Mobilyacı),Hüseyin Topçu,Şevki Bey (Elbiseci),Demirci Efendi (Sobacı),Aşçı Nedim (Lokantacı),Ömer Domak (Elbiseci),Tahsin Emi,İhsan Bey,Baki Bey,Siret Emi,Kor Hacı,Bezzaz Abdurrahman emi , Terzi Sadık ve Terzi Nusret ,Kasım Aslan ,İbrahim Aslan, isimli esnaflarda Şampiyon Gazinosunun karşısı sırasından yukarıya doğru olan kısımda iş yaparlarmış.
Postahanenin de bulunduğu bu sıranın köşesinde ki Beyaz Saray ‘ın kenarındaki Merdivenlerden Taş mağazalara inilir.
Beyaz Saray’ın önünden s aşağıya doğru olan bölümde ,Ayaz Paşa Mahallesinin sınırları içerisinde yer alır.
Taş Mağazalar bir zamanlar Erzurum’un açık hava AVM’si gibiydi.
Her türlü lüks mağazalar burada bulunur ,kuyumcu dükkanları çarşıya farklı bir renk ve canlılık katardı.
Taş mağazalarda dükkan satın almak veya kiralamak, İstanbul Kapalı çarşıdan dükkan almak veya kiralamaktan zordu.
Dükkanın satılması veya kiraya verilmesi çok gizli bir şekilde yapılırdı, kimsenin haberi olmadan pazarlık bitirilirdi.
Oldukça kıymetli olan bu çarşıda dükkan fiyatları da bir hayli el yakardı ve pazarlıklar altın üzerinden yapılırdı.
Günümüzde bu tür bir uygulamadan bahsetmek oldukça zor, zira eski günlerin zevkli alış verişi ne yazık ki çarşıda yaşanmamakta.
Kiralık veya satılık dükkanların çokluğu zaten durumu özetlemektedir.
Taş mağazalar dün olduğu gibi bugünde daha ziyade kuyumcu dükkanları ile doludur.
kuyumcularda Erzurum yapımı Burma bilezikler ile Oltu taşı üzerine altın ve gümüş işlenmiş kolye,küpe yüzük gibi yerli takılar sergilenip satılmaktadır.
50-200 Gr. arasında ki Erzurum yapımı burma bilezikler bugünde rağbet görmekle birlikte Oltu taşı takıların yerini, İstanbul’dan getirilen ürünler almış.
Oltu Taşı ürünleri ise Taş Handa pazarlanmaktadır.
Altın işçilikleri kuyumcu atölyelerinde yapılmakta olup dönemin ustaları arasında Cemil Usta,İhsan Usta,Vahit Usta,Celal Usta ve Osman Baltacı öne çıkan isimlerdi.
DEVAM EDECEK
