AŞIK ERBABİ

Erzurum, ata yurttan ana yurda taşınan âşıklık geleneğinin hayat bulduğu önemli şehirlerden biridir.

Saz ve sözleri ile insanlığa mesajlar vermiş Erzurumlu âşıklardan biri de Âşık

Erbabi’ dir

1805 yılında Erzurum’un Karaz köyünde doğmuş olan Erbabi’nin asıl adı

Hüseyin Farki Efendi’dir.

Karaz köyünden çıkan Hüseyin Farki Efendi’nin ailesi Erzurum’a gelip Caferiye

Mahallesi’ne yerleşmiştir.

Hüseyin Farki Efendi genç yaşında Kadiri Tarikatı’na ilgi duymuş intisap ettiği

bu dergâhtaki şeyhinin kendisine “Erbâb” demesi üzerine “Erbabi” mahlas

ismini kullanmıştır.

Anadolu’yu gezen, Sultan Abdülmecit’le görüşen Erbabi şiirlerini aruz ve

hece vezni ile yazmıştır ama divan tarzını daha çok önemsemiştir.

Aruzla yazdığı eserlerinde Fuzuli’den etkilendiği anlaşılan Erbabi, halk âşıkları arasında üstat olarak benimsenmiştir.

Âşıklık geleneğinin yaşatıldığı Erzurum, Kars, Bayburt ve Erzincan gibi şehirlerdeki

aşıkları etkilemiş olan Erbabi, âşıklık dünyasının ünlü ismi Sümmani’ye de saz

çalmasını öğretmiştir.

Çardaklı kahvelerde curası ile şiirler söyleyen Erbabi’nin, tasavvuf ağırlıklı şiirleri

ünlüdür.

Erbabi, şiirlerinde toplumsal sorunlar ile aşk, gurbet, ahlâk gibi konuları dile

getirmiş insanlara ilâhi aşkın yollarını göstermiştir.

Badeli âşıklardan olan Erbabi, musikiye olan ilgisinden dolayı kaba softa

ham yobazlar tarafından anlaşılamamış hatta zaman zaman haksız eleştirilere

muhatap olmuştur.

Erbabi bu cahil yaklaşımlara âşıklık üslubu içerisinde gerekli cevabı fazlasıyla vermiştir.

Taşmağazaları’nın altında bulunan Çardaklı Kahve’de Erbabi saz çalıp şiir

söylerken ortamda bulunan bir din alimi öfkeyle ayağa kalkmış ve onu protesto edercesine ortamı terk etmiş.

Bu cahilce tavra karşı canı sıkılan Erbabi, sazının tellerine dokunarak

“Ehl-i aşk eyler niyâzi, yâre nâzı dinlemez

Nice yâr olur ki nâz eyler, niyâzı dinlemez

Nev-benem bir devr-i daimdir, bu dünya devreder

Güz giderse kış gelir, vaktinde yazı dinlemez

Tâbi olmuştur ezelden berü az-çok kimseye

Böyle bir darb-ı meseldir, çoklar azı dinlemez

Meclis-i irfânı kor kalkar gider câhil gibi

Kalb-i gafil mahrem-i esrâr-ı râzı dinlemez

Bellidir ahvâlı Erbâb-i riyâ meşrebinin

Kizbi söyler, gıybeti dinler de sazı dinlemez” gazelini okur.

Vasiyeti üzerine mezar taşı olmayan ve 1882 yılında Erzurum’da ölen Erbabi,

Üç Kümbetler civarında defnedilmiştir.

Bilindiği üzere şu anda Üç Kümbetler civarında yeni bir proje başlatılmış olup

tarihi eserlerin etrafı açılmış bulunmaktadır.

Bu plan içerisinde Âşık Erbabi’ye ait sembolik bir mezarın yapılması kültürümüz

adına güzel bir kazanım olacaktır.

Kaynakça: Erkal Abdülkadir, 2015.

Erzurum’un Yüzleri, Atatürk Üniversitesi, Erzurum