Yazar Fatma Atıcı Erzurumlu Osman Kemâlî Efendi'yi anlattı

Şehir ve Kültür Araştırmaları Derneği, Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın Gençlik Projelerini Destekleme Programı kapsamında “Medeniyet Söyleşileri”nde yazar Fatma Atıcı’yı ağırladı.

İstanbul’da yaşayan ve “Ten Cehennemdir”, “Civanmertler Kapısı” isimli romanlarının yazarı Fatma Atıcı “Erzurumlu Osman Kemâlî Efendi”yi zoom üzerinden anlattı. Program Şehirder’in sosyal medya hesabından canlı yayınlandı.

Yazar Fatma Atıcı, 1862’de Pasinler’in Güllüköy’ünde dünyaya gelen, bir buçuk yaşındayken çiçek hastalığından gözlerini kaybeden Osman Kemâlî Efendi’nin türlü sıkıntıların ardından ciddi bir medrese eğitimi aldığını belirterek onun da Aşık Veysel gibi “ruşendil” (gönlü aydın) olduğunu söyledi. Mühim olan hakikate kör olmamak, diyen Atıcı Osman Kemâlî’nin ateşte yanmayan semender misali bir hayat sürdüğünü ifade etti. Fatma Atıcı Osman Kemâlî’nin “Ömürnâme” adlı şiirinden hareketle onun hayatını anlattı. Yazar Atıcı sözlerine şöyle devam etti:

“Osman Kemâlî Efendi Erzurum’da ulemadan “Yeşil İmam” olarak bilinen Seyyid Mustafa Efendi’den hafızlığını tamamladı, Taşkesenli Şeyh Ahmet Efendi’den dinî ilimler tahsil etti. Şirazlı Hafız ve Fuzulî’nin divanlarıyla Mevlâna Celaleddin-i Rumi’nin Mesnevisini ezberleyen Kemali Efendi yüzünü göremediği bir sevgiliye âşık olduğu bu dönemde derdine derman ararken Kolağası Ali Rıza ile tanışıp sohbetlerine devam etti. Memleketi Erzurum’dan ayrılıp on bir yıl sürecek bir seyahate çıktı ve yaya olarak Diyarbakır, Musul, Bağdat, Necef ve Kerbelâ’yı ziyaret etti. Buralarda mersiye ve kasideler okudu. Daha sonra Trablusşam, Halep ve Konya’ya geçti. Burada Mevlâna Dergâhı postnişini Abdülvahid Çelebi tarafından uzunca süre misafir edildi ve Mevlevilik icazeti verildi kendisine, Mevlevi sikkesi giydirildi. 1901’de İstanbul’a gitti. Burada bostan bekçiliği ve arzuhalcilik yaptı, Fatih Cami’nde Mesnevi okutmaya başladı. Üç aylarda dini hizmetlerde bulunmak üzere 1903’te Selanik’e gönderildi. İstanbul’a döndüğünde Kanuni Sultan Süleyman’ın görme engellilerin barınması için vakfettiği Âmâlar Medresesi’nde Meşrutiyet burayı kapatıncaya kadar kaldı. Bir ara Erzurum’a kısa süreli de olsa döndü. 8 Ocak 1954’te İstanbul’da vefat etti.

Osman Kemali Efendi’nin şiirleri “Kemâli Divanı’ndan Aşk Sızıntıları” adıyla 1947, 1957 ve 1987 tarihlerinde üç baskı yapmıştır. Onun ibadet, itikat ve tasavvufa dair yazıları da 1987’de “İrfan Sızıntıları” adıyla yayımlanmıştır.”

Programa Osman Kemâlî Efendi’nin üçüncü göbek torunu Ayşegül Erdal Yörük de katılarak sorulan sorular üzerine Osman Kemali Kültür ve Eğitim Vakfı hakkında bilgi verdi ve “Pamuk Dede” dediği Kemali Efendi’nin yedi tarikattan icazetli olduğunu söyledi. Programa Kemâli Efendi üzerine yüksek lisans çalışmaları olan araştırmacılar da katkı sağladı.

Programa Erzurum’dan katılan akademisyen ve konuya ilgililer Osman Kemâli Efendi’nin Erzurum’da yeterince bilinmediğini, bu tür programların onun tanınmasında önemli olduğunu dile getirdiler. Yazar Fatma Atıcı Osman Kemalî’nin ilahilerinden birkaçının santur sanatçısı Sedat Anar tarafından bestelendiğini söyledi.

Yoğun ilgi gören program Kemâli Efendi’nin şiirlerinin okunmasıyla sona erdi.